Tadaaaa… de rode loper kan uit. Trek je feestelijke kleding aan en pak die wimpel er maar bij. Jurre krijgt zijn VSO-diploma. Met mooie woorden, familie bij de theatertrap, bloemen en een afscheidsmap. “En als we thuis zijn ook wel een biertje en chocoladebollen”, denkt Jurre. De ceremonie was er altijd al, maar nu krijgen leerlingen in plaats van een certificaat een officieel ‘diploma VSO uitstroomprofiel dagbesteding’. “Het heeft meer betekenis en maakt het completer”, zegt leerkracht Els van Bragt.

“Ik zie mezelf al binnenkomen en gaan zitten. Hoewel, ik zit al”, grapt Jurre. Het kenmerkt hem. “Jurre is sociaal, ondernemend en maakt makkelijk contact, hij gaat op iedereen af”, vertelt zijn moeder en onderwijsassistent Sindy Rovers trots. Straks hangt misschien wel in heel Liempde de vlag uit, vermoedt Jurre lachend. Sindy heeft nu al moeite om het droog te houden, temeer omdat haar andere zoon ook net met spanning op zijn eindexamenuitslag zit te wachten. “Bij de leerlingen uit mijn eigen klas heb ik al zakdoekjes nodig en als dan je eigen zoon straks na 15 jaar afscheid neemt…”
Aan de uitreiking gaat een heel proces vooraf. Met een portfolio, toekomstplan, doelenboek, praktijklessen, stages. En in principe een examengesprek met je mentor en een externe gesprekspartner vanaf leerroute 4. Je vertelt daarin wat je op school hebt gedaan, op welke leerwerkplekken je aan de slag bent gegaan, wat je competenties zijn, waar je de afgelopen periode aan hebt gewerkt.

‘Ik ben wie ik ben’
Jurre was bijvoorbeeld bezig met ‘project Ik’. “Ik moest vragen beantwoorden over mezelf. Mijn diagnose, of ik het leuk vind op school, wat mijn hobby’s zijn en wat ik leuk vind. Je onderzoekt ook wat precies je beperking is. We praten er niet zo vaak over, maar door het project moet ik gaan uitleggen wat ik heb. Dat is best lastig, want ik vind eigenlijk dat ik gewoon ben wie ik ben. Heb je een vraag, kom dan naar me toe. Ik sta daar altijd voor open, maar of ik er antwoord op geef is een tweede. Toch ben ik er opener door geworden en daardoor kun je makkelijker praten als iets je dwars zit.”
“Precies”, vult Sindy aan. “Je kunt dan aangeven hoe je wilt dat er met je wordt omgegaan. En als anderen over zichzelf vertellen kun je rekening met ze houden. Je gebruikt het ook wel eens als het je uitkomt.” Jurre grinnikt. “Ja, dan zeg ik dat ik helaas niet in huis kan helpen, want ik ben gehandicapt.”

‘Belangrijk dat hij zich gezien voelt’
Jurre is al bezig met zijn periode na school. Hij loopt drie dagen per week stage bij dagbesteding in Vught, waar hij na school gaat werken. Koffie zetten voor het keramiekatelier, helpen bij de printservice en andere dienstverlening. Langzaamaan verdwijnt school meer op de achtergrond.

“Je hebt je eigen stappen gezet in je ontwikkeling”, zegt Els. “Je was gemotiveerd, leest nu en kunt je schriftelijk duidelijk maken. Hoe fijn is dat, want daardoor begrijp je de wereld beter. Je typt teksten. Dat heb je voor een deel jezelf geleerd.” Sindy: “Je sprak whatsapp berichten in en liet die omzetten in taal. Door dat te lezen kwam je steeds verder. Ik heb nooit zoveel waarde gehecht aan cijfers, maar ik vind het wel heel belangrijk dat school heeft geholpen eruit te halen wat erin zit. Dat maakt dat hij zich gezien en gehoord voelt en dat is het allerbelangrijkste.” Jurre: “Je kunt altijd blijven leren vind ik.” “Yes”, zegt Els blij. “Dat is heel leuk om van jou terug te horen. En je gaat het vast heel goed doen bij de Dienstgroep van Cello, je hebt daar een klik.”

Waardepapier en wimpel
Alles samen maakt dat het diploma veel meer is dan een papiertje. Els: “Het is echt waardepapier, een erkenning voor leerlingen. Dat vind ik wel een vooruitgang.” Bij zo’n moment hoort natuurlijk een wimpel met ‘GESLAAGD’, om aan de vlag te hangen. Els heeft ze extra op tijd besteld om het feestelijke moment te kunnen markeren. “Jurre heb ik net als veel andere leerlingen de hele VSO-periode in de klas gehad. Dat maakt het bijzonder, je bouwt echt een relatie met ze op. Het diploma is voor mij ook een mooi moment.”
Jurre overweegt een bloes en lange zwarte broek aan te doen, maar dat hangt van het weer af. “Dan is er applaus en word je toegesproken, met ‘Jurre hoe lang heb je hier wel op school gezeten?’ Nou, lang genoeg vind ik. Daarna zetten de leerkracht en ik onze handtekening en dan zeg ik Houdoe!”